196) 总之，要之eiterecibe。
eiterecibe, cib seme axxarakvngge, dursun inu, acinggiyabuha ici hafunarangge, baitalan inu.
总之，寂然不动者，体也，感而遂通者，用也
eiterecibe, enduringge niyalma doro unenggi ci tucinerakv.
要之，圣人之道，不外乎诚

197) emke emken i 一一逐一
tuxan tuxan i yabuha ba be, emke emken i getukeleme faidame araha.
历任履历，一一开列明白
emke emken i kimcime baicafi, geren hacin i ton yooni acanaha.
逐一考查，各款数目悉属相符

198) 直索豁贯竟翻xuwe。
xuwe gemun hecen be baime jihe.
直奔京师
xuwe sain be tacirakv.
索不学好
xuwe neibufi gvnin bahabuha.
豁然而悟
gaitai xuwe hafuka.
忽尔贯通
xuwe genefi amasi marirakv.
竟去而不返

199) cingkai本讲差很远，逈别逈异悬殊悬隔
tacihangge inci cingkai calabuha.
学的比他差远了
tehengge sinci cingkai goro.
住的比你远的很
erin i arbun cingkai encu.
时势逈别
an i jergi niyalma ci cingkai encu.
逈异寻常
tob miosihun cingkai encu.
邪正悬殊
abka na i gese cingkai giyalabuha.
天地悬隔

200) meni meni, teisu teisu, beri beri, 与meimeni皆作各自说。meimeni, meni meni众齐用, teisu teisu, beri beri 各人合。
baita de afaha urse meimeni baita be kadalambi.
执事者各司其事
meni meni teisu be akvmbumbi.
各尽乃职
meni meni baita be tuwakiyambi.
各世其业
cooha irgen suwe teisu teisu huwekiyendume yendenume juse deote i giyan be akvmbu.
兵民等其感发，兴起各尽子弟之职
funcehe hvlha beri beri burulame ukaha.
余匪各自逃窜

201) 直至永远持久意, tala, tele与tolo。
sulaha tacin ulaha kooli, goro goidatala tutabuha.
遗俗流风，久远贻留
hing sere tondo, teng sere mujin, tetele hono iletulehe.
精忠锐志，至今犹着
colgoroko gungge ferguwecuke lingge, ududu jalan otolo ulaha.
奇勋伟烈，传及数世

202) 整字必要改破字, ome, ofi, ojoro。
unenggi ama eme de hiyooxun, gucu gargan de akdun ome mutere ohode, ini cisui gaxan falga ulhiyen i hvwaliyasun, falan adaki ulhiyen i hvwangga ofi, yabun tuwakiyan gulu yongkiyan, gvnin mujilen gosin jiramin ojoro be dahame, erdemu xanggaha ambasa saisa serengge, enteke niyalma wakao?
诚能孝于父母，信乎朋友，自然乡党日和，邻里日睦，将见品行醇全，心地仁厚，而成德之君子，其非斯人与？

203) 已了可以作为字, oho, ombi, obure。ombi可以上接ci, 其余整字方接得
jugvn be dasatahangge, emgeri necin oho.
道垫的已平了
nimeku be oktosilahangge emgeri yebe oho.
病治的已好了
ere niyalma de heo seme guculeci ombi.
此人颇可交
tere baita be lak seme icihiyaci ombi.
其事可以办
julgei niyalma be durun obure dabala, te i niyalma be ume kooli obure.
以古人作则，别以今人为法

204) oci ome连ofi, 乃是因为可以说
si onggorakv oci ome ofi, teni sinde afabufi sime ejebuhebi.
因为你可以不忘，才交你叫你记着
imbe sefu obuci ome ofi, ce teni sefu obuhabi.
因他可为师，他等才师之矣
terei ama jui ahvn deo i sidende alhvdaci ome ofi, irgen teni alhvdambikai.
因为父子兄弟足法，而后民法之也

205) 若是可以如何语，oci ome ohode。
ere baita be darakv oci ome ohode, uthai galai dara be joo.
此事若是可以不管，就不必着手。
tere hacin be akv obuci ome ohode, uthai acara be tuwame icihiyaki.
那项可免，就请酌量办理

206) uttu ofi 是以因此用
uttu ofi, irgen i mangga be seremxerengge, bira be tosoro ci oyonggo, bira ulejefi sendejehede, kokiran ojorongge mujakv ambula.
是以防民之口，甚于防川，川崩而溃，为伤良多
uttu ofi narhvxame fujurulame baicaci, geren leolen gemu emu adali.
因此详加访查，舆论尽皆相同

207) tuttu ofi 所以是故多
tuttu ofi, bira be dasame bahanara urse, sendelefi eyebumbi. irgen be dasame bahanara urse, tucibume gisurebumbi.
所以善为川者，决之使道路。善为民者，宣之使言
tuttu ofi ambasa saisa terei ten be baitalarakvngge akv.
是故君子无所不用其极

208) tere anggala是况且
tere anggala, wesihun jalan de beyere yuyure jobocun akvngge, gemu doro bifi uttu ohongge kai.
况且盛世无饥寒之累者，皆有道以致之也
tere anggala, ne juse deote oho niyalma, amaga inenggi geli niyalma de ama ahvn ombi.
况今日之子弟，又为将来之父兄

209) 然而一转 tuttu seme。
niyalma banjire de, emu inenggi seme baitalan akv obume muterakv, uthai emu inenggi seme ulin akv oci ojorakv. tuttu seme urunakv ulin be fulukan i funcebuhe manggi, teni erin akv i baitalara de acabuci ombi.
生人不能一日无用，即不可一日无财。然必留有余之财，而后可供不时之用
afame bahaci, xangnaha bi, oihorilafi turibuci weile bi, hvlaha be gidaci, fafun bi, bilgan be jurceci, kooli bi, tuttu seme, umesi sain ningge, gaxan falga banjibure de isirengge akv.
缉捕有赏，疎纵有罚。讳盗有禁，违限有条，然而最善者，莫如保甲

210) 今夫今有te bici。
te bici, muji maise be, usefi birembi.
今夫麰麦，播种而耰之
te bici, emu niyalma inenggidari ini adaki booi coko be hvlhambi.
今有人日攘其邻之鸡者